داکت اسپلیت بگیریم یا چیلر؟ داکت اسپلیت و چیلر دو سیستم تهویه مطبوع مهم و پرکاربردی هستند که در ساختمان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر یک از سیستم‌های چیلر یا داکت اسپلیت دارای ویژگی‌ها و مزایای منحصر به فردی هستند که باید با آنها آشنا بود تا بتوان بهترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کرد. در این مقاله به مقایسه فرق داكت اسپليت با چيلر خواهیم پرداخت تا به شما در انتخاب اینکه چیلر بهتر است یا داکت اسپلیت کمک کنیم.
چیلر چیست و چگونه کار می‌کند
چیلر (Chiller) نوعی سیستم تهویه مطبوع است که برای سرمایش و برودت به کار می‌رود.
چیلرها عمدتاً از چند قسمت تشکیل شده‌اند که عبارت‌اند از:
• کمپرسور (Compressor) که وظیفه مکش گاز فشرده و ایجاد فشار و دمای بالا درون دستگاه را دارد.
• تبخیر کننده (Evaporator) که با اتصال به سیستم، آب سرد و خنک را تولید می‌کند.
• مبدل حرارتی (Heat exchanger) که باعث انتقال حرارت بین آب خنک و آب گرم توسط تبخیر کننده می‌شود.
• مبدل حرارتی دیگر (Heat exchanger 2) که به دو منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد: یکی برای انتقال حرارت از گاز فشرده به آب و دیگری برای انتقال حرارت از آب گرم به گاز می‌باشد.
به طور خلاصه، در فرایند کار چیلر، گاز فشرده و گرم به کمک کمپرسور ایجاد می‌شود، سپس به مبدل حرارتی دوم منتقل می‌شود که حرارت آن را به آب داده و آن را خنک می‌کند. سپس آب خنک شده به تبخیر کننده رسیده و حرارت را به گاز فشرده انتقال می‌دهد. در نهایت، گاز خنک شده به مبدل حرارتی اول رسیده و حرارت آن به هوا داده می‌شود و گاز به حالت فشرده خارج می‌شود تا بتواند به مرحله بعدی بازگردد.
داکت اسپلیت چیست و چگونه کار می‌کند
مهم‌ترین فرق داكت اسپليت با چيلر در عملکرد این است که در چیلر از روش انتقال و جریان آب برای خنک شدن هوا استفاده می‌شود. داکت اسپلیت یکی از سیستم‌های تهویه مطبوع است که برای سرمایش و گرمایش فضاهای داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم شامل دو واحد، یک واحد داخلی و یک واحد خارجی می‌شود که با یکدیگر با لوله‌های داخلی و خارجی متصل می‌شوند. واحد داخلی شامل فیلتر هوا و تعدادی از داکت‌ها برای انتقال هوای سرد یا گرم است.
واحد خارجی شامل کمپرسور، مبدل حرارتی و فن خنک‌کننده است که هوای گرم را به بیرون فضا منتقل می‌کند. در فرایند کار داکت اسپلیت، هوای گرم درون فضای مورد نظر به کمک ورودی هوای داخلی جمع‌آوری شده و به بخش داخلی دستگاه منتقل می‌شود. در بخش داخلی، هوا درون دستگاه توسط فیلترهای هوای قابل شستشو، تصفیه و سپس هوای خنک شده با کمک یک فن به داخل داکت‌های فضاهای مختلف منتقل می‌شود. همچنین، اگر سیستم دارای قابلیت گرمایش باشد، هوای گرم تولید شده در بخش داخلی، به کمک یک پمپ گرمایشی به فضاهای مورد نظر منتقل می‌شود.
مقایسه چیلر و داکت اسپلیت
تعیین اینکه چیلر بخریم یا داکت اسپلیت و کدامیک بهتر است، بستگی به نیازها و محدودیت‌های هر پروژه و ساختمان دارد. برای مثال، چیلر برای ساختمان‌های بزرگ و با مصرف انرژی بالا که نیاز به سیستم تهویه مطبوع با ظرفیت بالا دارند، مناسب‌تر است. اما داکت اسپلیت برای ساختمان‌های کوچک‌تر و با ظرفیت کمتر، مثلاً آپارتمان‌ها و مغازه‌ها مناسب‌تر هستند.
همچنین، عواملی مانند قیمت، هزینه نصب و نگهداری، نویز و صدای تولید شده، کیفیت هوای تولیدی و هزینه‌های انرژی نیز باید در نظر گرفته شود. بنابراین، در ادامه برای اینکه ببینیم چیلر بهتر است یا داکت اسپلیت، مقایسه‌ای بین فرق داکت اسپلیت و چیلر را در اختیار شما قرار دادیم:
فرق چیلر با داکت اسپلیت از لحاظ میزان برق مصرفی
برای مقایسه درست فرق داكت اسپليت با چيلر در میزان برق مصرفی این دستگاه‌ها، باید برق مصرفی فن کویل را هم در نظر گرفت.
برق مصرفی چیلر مرکزی به صورت ماهیانه ۴۸ کیلووات بر ساعت است که هزینه برق مصرفی ماهیانه این دستگاه به صورت تقریبی ۲ میلیون تومان است (100 تومان برای هر کیلو وات در ساعت). میزان برق مصرفی مینی چیلر و فن کویل در حالت تمام بار ۸۲ کیلووات است که با فرض هر کیلووات ساعت، هزینه برق مصرفی مینی چیلر و فن کویل به صورت تقریبی معادل 3 تومان می‌شود. همچنین، میزان تقریبی برق مصرفی در داکت اسپلیت ۴۸ کیلووات است که با معیارهای فوق، هزینه برق مصرفی داکت اسپلیت ماهیانه ۲ میلیون تومان است. در نتیجه، هزینه برق مصرفی مینی چیلر و داکت اسپلیت نسبت به چیلر مرکزی پایین‌تر است.
این نکته بسیار مهم است که در محاسبه هزینه برق چیلر، همیشه همه کمپرسورهای چیلر فعال نیستند و برق مصرفی چیلر در واقع کمتر از محاسبات انجام شده است. به عبارتی، مصرف برق چیلر مرکزی حدوداً به میزان ۳۰ الی ۴۵ درصد کمتر از برق مصرفی داکت اسپلیت است. برای شناخت بهتر داکت اسپلیت بلاگ داکت اسپلیت چیست را مطالعه کنید.
مهم‌ترین عامل در مقایسه فرق داكت اسپليت با چيلر در میزان برق مصرفی، نوع و اندازه سیستم و میزان نیاز به سرمایش و گرمایش است. به عنوان مثال، در صورتی که یک فضای بزرگ با نیاز به سرمایش بالا باشد، استفاده از چیلر به دلیل توانایی سرمایش بزرگی که دارد، بهینه‌تر خواهد بود. اما در صورتی که فضای کوچکی با نیاز به سرمایش پایین وجود داشته باشد، استفاده از داکت اسپلیت باعث کاهش مصرف برق و هزینه‌های انرژی خواهد شد.
تفاوت چیلر و داکت اسپلیت در ظرفیت و توان مصرفی
تناژ تبریدی داکت اسپلیت‌ها از 0.5 تا 5 تن است و می‌توانند برای فضاهای کوچک و متوسط مناسب باشند. فرق داكت اسپليت با چيلر در تناژ تبریدی این است که چیلرها به دلیل ظرفیت بالای خود، برای فضاهای بزرگ مانند ادارات، فروشگاه‌ها و فضاهای صنعتی بهترین انتخاب هستند. ظرفیت چیلرها معمولاً از 20 تا 4،000 تن متغیر است.
به طور کلی، چیلرها برای فضاهای بزرگ‌تری با نیاز به تهویه هوای مرکزی استفاده می‌شوند، در حالی که داکت اسپلیت‌ها برای فضاهای کوچک‌تر و محدودتر مناسب هستند. لازم به ذکر است که میزان ظرفیت و توان مصرفی هر دو نوع سیستم تهویه هوا بسته به شرایط و نیازهای هر فضا متفاوت است و باید با ملاحظه این موارد انتخاب شوند.
مقایسه چیلر با داکت اسپلیت در تصفیه و فیلتراسیون هوا
داکت اسپلیت‌ها عموماً دارای فیلترهای هوای استاندارد هستند که می‌توانند ذرات بزرگ خارجی را مانند گرد و غبار، مو و سایر ذرات را از هوا جذب کنند. همچنین، برخی از مدل‌های داکت اسپلیت دارای فیلترهای هوای پیشرفته‌تری مانند فیلتر هوای زیستی (Bio-filter) و فیلتر هوای الکترواستاتیک (Electrostatic filter) هستند که بهبود کیفیت هوای داخلی را فراهم می‌کنند.
از طرف دیگر، چیلرها نیز معمولاً دارای فیلترهای هوای استاندارد هستند که این فیلترها می‌توانند ذرات بزرگ را حذف کنند، اما چیلرها معمولاً برای تصفیه هوا از سیستم‌های دیگری مانند سیستم تصفیه هوای VAV (Variable Air Volume) استفاده می‌کنند.
محدودیت نصب فیلترهای هوا بیشتر در سیستم چیلر مرکزی وجود دارد. زیرا در این سیستم‌ها، هوا به‌صورت مرکزی دریافت و تصفیه می‌شود و باید در نقاط مختلف ساختمان از آن استفاده شود. اما در سیستم داکت اسپلیت، هر واحد دارای یک فیلتر جداگانه است که می‌توان آن را به راحتی تعویض کرد. بنابراین، نصب و تعویض فیلترهای هوا در سیستم داکت اسپلیت آسان‌تر و سریع‌تر است. برای اطلاعا از مزایا و معایب داکت اسپلیت حتما بلاگ مزایا و معایب سیستم داکت اسپلیت را حتما مطالعه کنید.
دیگر فرق داكت اسپليت با چيلر در فیلتراسیون این است که تنوع فیلتر در سیستم چیلر بیشتر است زیرا در این سیستم هوای مورد نیاز برای تهویه توسط یک مرکز تولید می‌شود و انواع مختلفی از فیلترها در این سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرند که به نوع ویژگی‌های هوای مصرفی مانند درجه حرارت، رطوبت، ذرات معلق و غیره بستگی دارد. در مقابل، در سیستم داکت اسپلیت، فیلترهای هوا به صورت مجزا در هر واحد نصب می‌شوند و به همین دلیل تنوع آنها کمتر است.
تفاوت چیلر با داکت اسپلیت در میزان صدای تولیدی
در مقایسه فرق داكت اسپليت با چيلر در میزان صدایی که سیستم‌های تهویه هوای داکت اسپلیت و چیلر تولید می‌کنند، باید به محل نصب و نوع کاربری ساختمان توجه شود. اما به طور کلی، چیلرها به دلیل اندازه بزرگ‌تر و قدرت بیشتر، ممکن است در مراکز صنعتی و ساختمان‌های بزرگ نصب شوند و به صورت پنهان در پشت دیوار یا روی سقف نصب می‌شوند. در این حالت، میزان صدای تولید شده توسط چیلر، کمتر از داکت اسپلیت خواهد بود.
اما در مورد سیستم داکت اسپلیت، واحد داخلی که در داخل ساختمان نصب می‌شود، معمولاً در اتاق‌های اصلی و قابل مشاهده‌ی ساختمان قرار می‌گیرد. در نتیجه، میزان صدای تولید شده توسط واحد داخلی داکت اسپلیت می‌تواند بیشتر از چیلر باشد. اما با وجود فناوری‌های جدید و استفاده از فن‌های صوتی بسیار کم‌صدا، سیستم‌های داکت اسپلیت نیز می‌توانند با صدای بسیار کمی کار کنند.
به طور کلی، میزان صدای تولید شده توسط هر یک از این سیستم‌ها به محل نصب و کاربری ساختمان بستگی دارد و نمی‌توان به طور قطعی بیان کرد که در تولید صدای کمتر، چیلر بهتر است یا داکت اسپلیت.
تفاوت داکت اسپلیت و چیلر در میزان رطوبت
سیستم تهویه داکت اسپلیت و چیلر هر دو از روش‌های مکانیکی برای کنترل رطوبت استفاده می‌کنند. در تابستان، هدف هر دو سیستم، کاهش رطوبت است که این کار با تبخیر رطوبت درون ساختمان انجام می‌شود. اما در زمستان هدف بالعکس است و باید رطوبت را در داخل ساختمان افزایش داد.
در این زمینه، چیلرها برای کنترل رطوبت به دو روش استفاده می‌کنند: روش تبخیری و روش جذبی. در روش تبخیری، رطوبت درون ساختمان به کمک تبخیر آب در مخازن چیلر، به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. در روش جذبی، چیلر از یک جاذب رطوبت استفاده می‌کند تا رطوبت درون ساختمان را کاهش دهد. با این حال، محدودیت‌هایی مانند نیاز به هوای خنک برای عملکرد بهتر جذب رطوبت، مصرف انرژی بیشتر و نیاز به تعویض جاذب در نظر گرفته شده است.
از سوی دیگر، داکت اسپلیت‌ها از روش تبخیری برای کنترل رطوبت استفاده می‌کنند. با این روش، هوای گرم و مرطوب از طریق دستگاه تهویه، تبخیر شده و به صورت هوای خنک و خشک به داخل ساختمان منتقل می‌شود.
بنابراین، در بررسی فرق داكت اسپليت با چيلر در میزان رطوبت زدایی باید گفت که هر دو سیستم توانایی کنترل رطوبت در تابستان و افزایش رطوبت در زمستان را دارند. با این حال، با توجه به مزایا و معایب هر روش، سیستم مناسب برای هر ساختمان باید با توجه به شرایط خاص آن انتخاب شود.
فرق داكت اسپليت با چيلر در هزینه نصب و اجرا
سیستم تهویه داکت اسپلیت و چیلر هر دو نیازمند نصب و اجرای مجموعه‌ای از تجهیزات و قطعات مصرفی هستند که هزینه آنها متفاوت است.
تفاوت چیلر و داکت اسپلیت در این است که نصب و اجرای سیستم داکت اسپلیت نسبت به چیلر هزینه کمتری دارد، زیرا نیاز به نصب یک واحد خنک کننده بزرگ ندارد و بیشتر قسمت‌های سیستم در داخل ساختمان قرار دارند که نیاز به کمترین تعداد لوله و تجهیزات نصب دارند. همچنین سیستم داکت اسپلیت به صورت مستقیم به سیستم برق شبکه وصل می‌شود و نیازی به نصب ژنراتور (مولد الکتریکی) یا دیگر تجهیزات پشتیبانی ندارد.
اما در مقایسه تفاوت داکت اسپلیت و چیلر، نصب و اجرای چیلر به هزینه بالاتری نیاز دارد. زیرا چیلرها برای ایجاد توان خنکایش بزرگ‌تر نسبت به داکت اسپلیت، به لوله‌های بزرگ‌تر و بیشتری برای گردش آب جهت خنک کردن هوا نیاز دارند. همچنین، برای نصب چیلرها، به تجهیزات اضافی مانند تانک خنک کننده و سیستم پمپاژ نیاز است.
بنابراین، در کل نصب و اجرای سیستم داکت اسپلیت هزینه کمتری دارد.
سخن پایانی
در این مقاله، برای پاسخ به سؤال شما عزیزان که داکت اسپلیت بگیریم یا چیلر؟ به بررسی 6 مورد از مهم‌ترین فرق داكت اسپليت با چيلر پرداختیم. در نهایت، مشتریان باید علاوه بر مقایسه تفاوت داکت اسپلیت و چیلر، با توجه به نیازهای خود، از بین این دو سیستم انتخاب کنند. هزینه‌ها، نحوه کنترل، ظرفیت، کیفیت هوای تصفیه شده، میزان صدا، مصرف انرژی، امکان نصب فیلتر و تصفیه کننده هوا تنها بخشی از فاکتورهایی هستند که مشتریان باید در نظر بگیرند. توصیه میکنیم در انتها بلاگ تفاوت فن کویل با داکت اسپلیت را مورد مطالعه قرار دهید.